Problem uzależnienia od alkoholu wśród dzieci i młodzieży z roku na rok rośnie. Staje się zatem coraz poważniejszy. Według aktualnych badań uczniowie najczęściej sięgają po napoje niskoprocentowe, głównie piwo. Nie oznacza to jednak, że ich picie nie jest zachowaniem ryzykownym. Wręcz przeciwnie – obecność nawet niewielkich ilości napojów niskoprocentowych w młodym organizmie wywołuje groźne konsekwencje. Alkohol w młodym wieku zaburza przebieg procesu dojrzewania, wpływa patologicznie na funkcjonowanie układu nerwowego i współpracę narządów wewnętrznych. Spożycie alkoholu staje się ponadto przyzwyczajeniem, stopniowo i wręcz niezauważalnie przekształcając się w chorobę alkoholową.
W kontekście rozważań o piciu alkoholu przez nieletnich warto zaznaczyć, że określone zachowania i nawyki mogą być u tej grupy konsumentów kreowane nawet przez spożywanie napojów określanych mianem bezalkoholowych. Piwo bezalkoholowe nie jest bowiem zwykłym napojem zaspokajającym pragnienie. Opakowanie, smak, zapach, a nawet rynkowa nazwa – wzbudzają konkretne skojarzenia. Alkohol w młodym wieku może się kończyć trwałymi zmianami w całym ustroju. Zwłaszcza uzależnienie od substancji odurzającej u osób przed 21. rokiem życia niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne, zarówno w sferze zdrowia fizycznego, jak i psychicznego.
Dlaczego młodzi ludzie decydują się na nadużywanie alkoholu?
Dlaczego niektórzy decydują się na alkohol w młodym wieku? Czy chodzi tu o zasadę zakazanego owocu? Poniekąd tak. Dzieci i młodzież mogą sięgać po napoje alkoholowe głównie z potrzeby zaspokojenia własnej ciekawości. Zachowanie to jest dla nich szczególnie atrakcyjne wówczas, gdy osoby z ich najbliższego otoczenia również piją lub akceptują picie. Nie bez znaczenia jest również presja rówieśników, czyli popularny wpływ otoczenia. Potrzeba akceptacji (nawet za wszelką cenę) jest zachowaniem typowym dla młodzieży w okresie dojrzewania. Niektórzy sięgają ponadto po alkohol w celach rozluźnienia i dodania sobie odwagi, zwłaszcza w czasie spotkań towarzyskich. Ponieważ alkohol obecny jest na większości spotkań i imprez, dzieci oraz młodzież stopniowo przyzwyczajają się do jego obecności. Widząc pijanych opiekunów, uważają oni to zachowanie za normalne i bezpieczne.
Picie alkoholu w młodym wieku a uzależnienie
Wiek inicjacji alkoholowej ciągle się obniża. Spożywanie napojów wyskokowych w okresie dzieciństwa i dojrzewania negatywnie oddziałuje na zdrowie człowieka. Niezależnie od wypijanych ilości alkoholu, każdy, kto decyduje się na picie, objęty jest ryzykiem rozwoju uzależnienia. Alkohol w młodym wieku może rekordowo szybko stać się przyzwyczajeniem. Mózg dzieci i młodzieży jest bowiem niezwykle plastyczny, a układ nerwowy podatny na zmiany, również te niekorzystne. W mózgu nastolatka, który używa alkoholu w szkodliwy sposób, powstaje mniej połączeń oraz zmniejsza się udział neuroprzekaźników.
Skutki spożywania alkoholu – zdrowie fizyczne i psychiczne
Wśród konsekwencji związanych z alkoholem wśród osób młodych wymienia się pogorszenie ogólnego stanu zdrowia. Picie alkoholu może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie fizyczne. Toksyna obecna ciągle w młodym organizmie upośledza strukturę i funkcjonowanie niemal wszystkich organów wewnętrznych. Chodzi tu przede wszystkim o serce, trzustkę, wątrobę, nerki, mózg. Alkohol ma właściwości drażniące, działa zatem niekorzystnie na błony śluzowe, również żołądka i przełyku. Rozszerza ponadto naczynia krwionośne, zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, a nawet zwykłego wychłodzenia organizmu. Zaburza procesy metaboliczne, co może okazać się szczególnie niebezpieczne dla osób przyjmujących leki.
Jak zaznaczają psychiatrzy, alkoholizm jest złożoną chorobą natury psychofizycznej. Oprócz skutków fizycznych, osoby pozostające pod wpływem alkoholu i uzależnione są narażone na rozwój zaburzeń psychicznych, emocjonalnych i osobowości. U młodych osób obserwuje się pogorszenie poziomu zdolności poznawczych. Mają one trudności ze skupieniem uwagi, koncentracją i nauką. Spożywanie alkoholu wzmaga ponadto ryzyko związane z występowaniem wypadków, osłabieniem wyników w nauce, przemocą. Alkohol w młodym wieku nie tylko może skutkować depresją wiele lat później, ale również zwiększonym prawdopodobieństwem próby samobójczej lub samookaleczenia. W sposób szczególny zatem należy zapobiegać lub ograniczać zachowania młodych ludzi związane z ryzykownym piciem.
Alkohol w młodym wieku a ryzyko depresji
Według dotychczas wykonywanych badań (University College London i University of Bristol, badanie Avon Longitudinal Study of Parents and Children – ALSPAC), osoby nastoletnie, u których wykazano cechy uzależnienia od alkoholu, są bardziej narażone na ryzyko rozwoju depresji przed ukończeniem 24 roku życia. Picie alkoholu w późnym okresie dojrzewania może zwiększać ryzyko zachorowania na depresję. Regularne picie dużych ilości alkoholu bez oznak uzależnienia nie zmniejsza tego ryzyka. Problematyczne wzorce picia w późnym okresie dojrzewania mogą być zatem sygnałem ostrzegawczym dla przyszłych problemów ze zdrowiem psychicznym, szczególnie w zakresie rozwoju emocjonalnego. Z tego względu pomaganie młodym ludziom w unikaniu stężenia alkoholu w ustroju może przynieść długoterminowe korzyści dla ich zdrowia psychicznego oraz fizycznego.
Choć stwierdzono, że samo spożywanie dużych ilości alkoholu nie powoduje rozwoju depresji w późniejszym życiu, alkohol w młodym wieku i intensywne picie może być prekursorem uzależnienia i może mieć szkodliwy wpływ na ogólny stan zdrowia. Objawy alkoholizmu rozwijają się bowiem długotrwale, nie stają się widoczne dla otoczenia z dnia na dzień. Sama osoba uzależniona zwykle długotrwale usuwa je z własnej świadomości. W ten sposób zaprzecza istnieniu własnego problemu. Należy jednak pamiętać o tym, że im wcześniej podjęta zostanie terapia alkoholizmu, tym lepsze daje rezultaty. Niektórzy specjaliści uważają, że nie jest możliwe całkowite wyleczenie nałogowca. Może on jednak resztę swojego życia spędzić w trzeźwości, dbając o własne zdrowie psychofizyczne.
Skutki picia alkoholu a terapia alkoholizmu
Wielu uzależnionych zastanawia się, od czego zacząć leczenie alkoholizmu. Zasady terapeutyczne są podobne zarówno jeśli chodzi o nieletnich, jak i pełnoletnich pacjentów. W podobnym stopniu odczuwają oni bowiem głód alkoholowy, który niwelowany jest przy pomocy odtrucia alkoholowego. Skuteczne leczenie alkoholizmu powinno łączyć w sobie elementy profesjonalnego detoksu alkoholowego z psychoterapią alkoholizmu.
Wśród metod leczenia alkoholizmu, jakich nie zaleca się osobom niepełnoletnim, wyróżnia się m.in. terapię Esperalem. Zabieg implementacji wszywki wymaga świadomej i dobrowolnej zgody pełnoletniego pacjenta. Działanie wszywki alkoholowej jest bowiem związane z uczuciem awersji przed spożywaniem alkoholu. Pacjent poznaje mechanizm działania Esperalu i konsekwencje przepicia wszywki alkoholowej. Obawiając się skutków połączenia leku i substancji odurzającej, długotrwale powstrzymuje się od picia napojów alkoholowych. Wówczas konieczne jest podjęcie współpracy z terapeutami. Dzięki niej uzależniony jest w stanie zmienić własne przyzwyczajenia, reakcje i wzorce zachowania. Długość działania Esperalu pozwala na długotrwałe oddziaływania terapeutyczne. Skuteczność wszytego leku sięga nawet roku.