Alkoholizm to złożona choroba psychosomatyczna, która wymaga długotrwałego postępowania terapeutycznego. By rozpocząć leczenie uzależnienia od alkoholu, należy jednak w pierwszej kolejności zdać sobie sprawę z posiadanych trudności. Dla osoby nadużywającej substancji psychoaktywnych jest to zadanie niezwykle trudne. Kolejne fazy alkoholizmu wpływają na zaburzenie sposobu postrzegania przez nią rzeczywistości. Spostrzegawcze są jednak zazwyczaj najbliższe osoby z otoczenia uzależnionego. To one zauważają bowiem niepokojące objawy prealkoholowej fazy uzależnienia.
Poszczególne fazy alkoholizmu różnią się między sobą przede wszystkim rodzajem i nasileniem objawów. Wraz z ich rozwojem, zmienia się nastawienie uzależnionego do posiadanego problemu. Im dłużej trwa on w nałogu, tym mniej wad tego rozwiązania jest w stanie dostrzec. Uruchamia bowiem w swoim umyśle mechanizm nagrody, kojarząc spożywanie alkoholu z przyjemnymi doznaniami. Używka prowadzi do upośledzenia wybranych funkcji układu nerwowego, sprzyja rozluźnieniu i ograniczeniu skutków nadmiernego stresu. Działanie to jest jednak złudne. Po chwilowym upojeniu alkoholowym uzależniony zmaga się z szeregiem dolegliwości związanych z głodem alkoholowym i niekorzystnym wpływem alkoholu na funkcjonowanie wszystkich układów organizmu.
Główne objawy alkoholizmu – jak rozpoznać rozwijające się uzależnienie?
Granica między piciem okazjonalnym a alkoholizmem jest niezwykle cienka i łatwa do przekroczenia. Choroba alkoholowa to zaburzenie psychosomatyczne, które wymaga podjęcia natychmiastowych działań. Powrót do trzeźwości i zdrowia jest długotrwały, a specjaliści uważają, że całkowite wyzdrowienie uzależnionego nie jest możliwe. Życie po leczeniu alkoholizmu to również walka z pokusami oraz ciągła opieka specjalistów. Alkoholizm to nie tylko natrętne myśli o konieczności i chęci napicia się czy poszukiwanie okazji do wypicia jakiejkolwiek dawki alkoholu. To stopniowe picie w samotności, zaprzeczanie trudnościom, wycofanie społeczne i zaniedbania zawodowe oraz rodzinne. Fazy alkoholizmu rozwijają się płynnie, niemal niezauważalnie wchłaniając w siebie kolejne stadia rozwoju uzależnienia alkoholowego. Każda z nich wiąże się z występowaniem innych objawów. Wyróżnia się jednak kilka dolegliwości wspólnych, charakterystycznych dla każdego etapu rozwoju nałogu alkoholowego.
Wśród głównych objawów alkoholizmu wymienia się nieprzerwaną i niewytłumaczalną chęć spożywania alkoholu, brak kontroli nad ilością spożywanego alkoholu, zwiększoną tolerancję na działanie toksyn alkoholowych i zmniejszenie objawów zatrucia alkoholem, stosowanie tzw. klinów w celu uniknięcia kaca i głodu alkoholowego. Uzależnieni spożywają alkohol pomimo złego samopoczucia, zaniedbując codzienne obowiązki i uciekając od odpowiedzialności za własne czyny. Zmagają się ponadto z widocznymi objawami fizycznymi uzależnienia. To przede wszystkim opuchnięta i zaczerwieniona twarz, podkrążone oczy oraz ogólne zmęczenie.
Faza wstępna (prealkoholowa) – picie towarzyskie – czy to pierwsza faza choroby alkoholowej?
Choroba alkoholowa ma określony początek i rozwój. Wszystkie etapy uzależnienia określono jako 4 fazy alkoholizmu. Każda z nich charakteryzuje się określonym typem zachowań i reakcji osoby uzależnionej oraz konkretnymi objawami. Z punktu widzenia terapeutycznego istotne jest, by rozpocząć diagnostykę uzależnienia od alkoholu podczas pierwszych dwóch faz jego rozwoju.
Pierwsza faza uzależnienia od alkoholu może trwać od kilku miesięcy nawet do kilku lat. Rozpoczyna się od picia towarzyskiego, podczas konkretnych okazji. Człowiek zaczyna wówczas zauważać pozytywne odczucia towarzyszące mu podczas spożywania alkoholu i potrzebuje coraz większych jego dawek do osiągnięcia stanu upojenia alkoholowego. Zazwyczaj objawy prealkoholowej fazy uzależnienia nie wzbudzają jeszcze podejrzeń ze strony najbliższych. Picie alkoholu nie odbywa się bowiem w samotności, a sam uzależniony nie zachowuje się inaczej niż dotychczas. Szuka jednak powodów, by się napić, odpowiadając na rosnącą potrzebę coraz częstszego spożywania alkoholu.
Fazy alkoholizmu – faza ostrzegawcza
Ostrzegawcze fazy alkoholizmu związane są z wystąpieniem pierwszych epizodów utraty pamięci (luki) w wyniku działania toksyny alkoholowej. Również w tym czasie rozpoczyna się picie w samotności. Ostrzegawcze stadium choroby alkoholowej rozpoznaje się głównie po zauważeniu inicjowania okazji do spożywania alkoholu przez uzależnionego, lepszego samopoczucia po wypiciu kolejnych dawek trunku i prób ukrywania picia. Osoba uzależniona zaczyna również tłumaczyć się ze swojego zachowania, najczęściej używając argumentów nieracjonalnych. Ma również tendencję do konfabulacji i wymyślania powodów oraz okoliczności spożycia alkoholu.
Faza krytyczna uzależnienia od alkoholu
Życie z alkoholikiem staje się szczególnie trudne w krytycznej i przewlekłej fazie uzależnienia. Kręci się wówczas wyłącznie wokół alkoholu. Substancja odurzająca zaczyna przejmować kontrolę nad codziennością całej społeczności, w której funkcjonuje osoba uzależniona. Wówczas zapada zwykle trudna decyzja o podjęciu terapii alkoholizmu. W fazie krytycznej chory obiecuje sobie i bliskim rzucenie nałogu. Nie jest jednak w stanie dotrzymać tych obietnic bez specjalistycznej pomocy i wsparcia terapeutów. Wraca do picia zwykle już po kilku dniach trzeźwości, głównie ze względu na nasilenie objawów Alkoholowego Zespołu Abstynencyjnego. Długotrwałe spożywanie alkoholu powoduje w organizmie człowieka wiele złożonych zmian biochemicznych i metabolicznych. Ustrój przyzwyczaja się do stałej obecności toksyny. Z tego względu trudne jest również utrzymanie trzeźwości po zakończeniu leczenia.
Krytyczne fazy alkoholizmu wiążą się z widocznymi objawami: uzależniony bywa agresywny, odczuwa bezradność, pustkę wewnętrzną, zmaga się z nasilającymi się dolegliwościami psychicznymi i somatycznymi. Występują u niego liczne problemy zdrowotne, zaburzenia snu, zaburzenia seksualne. Zaniedbuje on własny wygląd, obowiązki rodzinne i zawodowe. Spożywanie alkoholu staje się dla niego działaniem priorytetowym, a wszystko inne schodzi na dalszy plan.
Fazy alkoholizmu – ostatnie, przewlekłe stadium problemu alkoholowego u osoby uzależnionej
Najbardziej zaawansowaną fazą alkoholizmu jest faza przewlekła. Objawy są tu najbardziej nasilone, a osoba uzależniona całkowicie traci kontrolę nad piciem. Zmaga się z wielodniowymi, a nawet tygodniowymi ciągami upojenia alkoholowego, stałym wysokim stężeniem alkoholu we krwi, wyniszczającym organizm. Uzależniony popada w stany depresyjne. Występuje u niego delirium, padaczka alkoholowa, marskość wątroby oraz inne choroby współistniejące z nałogiem. Zaawansowane fazy alkoholizmu wiążą się również ze szczególnym nasileniem objawów odstawiennych w przypadku braku używki w ustroju chorego. To chroniczne, niebezpieczne stadium rozwoju choroby alkoholowej, które nieleczone może doprowadzić nawet do śmierci chorego.
Czy fazy alkoholizmu mają wpływ na proces leczenia uzależnienia?
Etapy leczenia alkoholizmu oraz wybór metody leczenia alkoholizmu są różnorodne i uwzględniają m.in. stopień zaawansowania choroby alkoholowej. Przerwanie ciągu alkoholowego i rozpoczęcie terapii jest możliwe bez względu na fazy alkoholizmu, a więc na każdym etapie rozwoju uzależnienia. Od czego zacząć leczenie alkoholizmu i jak odstawić alkohol? W celu bezpiecznego przerwania ciągu alkoholowego bez ryzyka występowania nawrotu choroby alkoholowej specjaliści radzą rozpoczęcie profesjonalnego detoksu alkoholowego (odtrucia alkoholowego). Zalety detoksu alkoholowego to również nawodnienie organizmu i jego oczyszczenie z toksyn poalkoholowych, uzupełnienie niedoborów i ogólna regeneracja ustroju.
Zaleca się również detoks alkoholowy przed implantacją Esperalu, czyli zastosowaniem wszywki alkoholowej. To metoda wspomagająca terapię choroby alkoholowej, wzbudzająca motywację chorego do długotrwałego utrzymania trzeźwości. Terapia Esperalem wymaga wykonania zabiegu implantacji wszywki alkoholowej, czyli leku wszywanego podskórnie do ciała pacjenta. Działanie wszywki alkoholowej opiera się na zasadzie blokady. Substancją czynną leku jest disulfiram, który blokuje wydzielanie enzymu wątrobowego, biorącego czynny udział w procesie metabolizmu etanolu. Próba przepicia wszywki alkoholowej kończy się zatruciem i wystąpieniem niebezpiecznych objawów tzw. reakcji disulfiramowej. Obawiają się jej zaszyci pacjenci i ze strachu przed pogorszeniem stanu własnego zdrowia powstrzymują się przed piciem.
Skuteczność wszywki alkoholowej jest najwyższa wówczas, gdy łączy się tę metodę z innymi elementami kompleksowej terapii choroby alkoholowej. Skuteczne leczenie alkoholizmu to przede wszystkim psychoterapia, mająca na celu zmianę nastawienia i reakcji osoby uzależnionej. Podczas licznych spotkań z psychoterapeutą chory uczy się radzić sobie z własnymi trudnościami, nadmiarem emocji i stresu oraz tzw. wyzwalaczami głodu alkoholowego. Długość działania Esperalu sprzyja podejmowaniu dodatkowych oddziaływań terapeutycznych. Zaszyci pacjenci pozostają w abstynencji nawet przez rok. Istotne jest jednak, że na zastosowanie Esperalu chory musi wyrazić świadomą i dobrowolną zgodę. Metoda ta nie może być zatem elementem przymusowego leczenia alkoholika. Podobnie jak specjalistyczne leczenie nałogów, również pasja i sport pomaga wyjść z alkoholizmu.